Heykel Cilingir in Bursa

🕗 opening times

comments 2

• 

  Murat Pazarcık

  :: 31 December 2017 11:34:33

• 

  Serkan BÜYÜKYANBOLU

  :: 28 December 2017 12:38:44

  Bursa'da kent merkezinde Cumhuriyet alanında Atatürk heykeli ve çevre düzenlemesi. Türk heykeltraş Nijat Sirel (1897-1959) tarafından, aynı zamanda hocası olan Mehmet Mahir Tomruk'un (1882-1949) katkılarıyla gerçekleştirilmiştir. Bronz döküm ve kaidesiyle birlikte 10 metre yüksekliğindedir. 29 Ekim 1931 tarihli Hakkın Sesi gazetesinde verilen bilgiye göre, yapımı 1929'da Vali Fatin Bey (Güvendiren) zamanında 45 000 liraya ihale edilen anıtın döküm alaşımına 270 altın lira karıştırılmıştır. 29 Ekim 1931'de, Cumhuriyet'in sekizinci yıldönümü töreniyle birlikte düzenlenen açılışına bütün okulların öğrencileri ve coşkulu bir kalabalık katılmış, Belediye Başkanı Muhittin Dinçsoy'un söylevinden sonra heykeli örten büyük boy Türk Bayrağı Vali Fatin Bey tarafından indirilmiştir. Açılışa sanatçı Nijat Sirel de katılmıştır. Önceleri "Gazi heykeli" adıyla anılan anıt, soyadı yasasının kabulü ve Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya "Atatürk" soyadının verilmesinden sonra "Atatürk heykeli" adını almıştır. Anıt, köşeleri kırık dikdörtgen prizma bir altlık üzerinde, at sırtında ve mareşal giysili olarak Kurtuluş Savaşı'nın ve uygarlık yolunda ilerleyen Türkiye'nin önderi Gazi Mustafa Kemal Paşa'yı simgelemektedir. Heykel sağ elinin işaret parmağıyla Batı'yı göstermektedir. Hareketsizliği dolayısıyla bazı eleştirilere uğramasına karşın, çağının iki ünlü heykel sanatçısı Krippl ve Canonica'nın yaptıkları Atatürk anıtlarıyla eşdeğer tutulmaktadır. Heykel altlığının üst tarafından çepeçevre defne dalı motifi vardır. Altlığın doğuya bakan sağ yüzünde "11 Eylül 1922 / Bursa nın kurtuluşu", batıya bakan sol yüzünde "29 B. Teşrin 1923 / Cumhuriyetin kurulusu" yazıları vardır. Kuzeye bakan ön yüzünde ise, yukarıdan aşağıya şu satırlar bulunmaktadır: "BU AZİZ HEYKELİN ÖNÜNDE DURAN TÜRK HÜRMETLE EĞİL O MÎLLETİNİ KURTARAN CUMHURİYETİ KURAN ALEME YENİ BİR TARİH YARATAN GAZİ MUSTAEA KEMAL'DİR" Anıtın yapımına yol açan gelişim süreci Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın (Atatürk), Türkiye'de heykel yapılmasını özendirici nitelikteki ilk konuşması, ikinci Bursa gezisi sırasında 22 Ocak 1923 akşamı Setbaşı Köprüsü bitişiğindeki Şark Tiyatrosu'nda gerçekleşmiştir. Burada bir yurttaşın sorusu üzerine şunları söylemiştir (sadeleştirerek): "Anıtlardan söz eden arkadaşımın amacı heykel olsa gerektir. Dünyada uygarlaşmak, ilerlemek ve gelişmek isteyen herhangi bir ulus, kesin olarak heykel yapacak ve heykeltıraş yetiştirecektir. Anıtların şuraya buraya tarihsel anı olarak dikilmesinin dine aykırı olduğunu öne sürenler, dinsel kuralları gerektiğince incelemiş ve araştırmış değillerdir. Peygamber hazretlerinin islâm dinini kuruşundan bu âna kadar bin üçyüz bu kadar yıl geçmiştir. Peygamber hazretlerinin dinsel buyrukları duyurusu şuasında, karşısındakilerin kalplerinde ve vicdanlarında putlar vardı. Bu insanları hak yoluna çağırmak için, önce o taş parçalarını atmak ve bunları onların ceplerinden ve kalplerinden çıkarmak zorunda idi. İslâm gerçeği tümüyle anlaşıldıktan ve oluşan kesin inanç güçlü olaylarla belirlendikten sonra, birtakım aydın insanların böyle taş parçalarına tapınacaklarını sanmak, islâm âlemine hakaret etmek demektir...Bir ulus ki resim yapmaz, bir ulus ki heykel yapmaz, bir ulus ki fennin gerektirdiği şeyleri yapmaz; açıkça söylemeli ki, o ulusun ilerleme yolunda yeri yoktur. Oysa bizim ulusumuz, gerçek nitelikleriyle uygarlaşmaya ve ilerlemeye lâyıktır ve olacaktır." Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'nın "şapka devrimi" öncesindeki dördüncü Bursa gezisi sırasında, 29 Eylül 1925 tarihli Yeni Fikir gazetesi, ülkenin başka yerlerinde olduğu gibi Bursa'da bir "Gazi Paşa heykeli"nin yaptırılması düşüncesini ortaya atmıştı. Gazetenin konuyla ilgili yazısı şöyle (sadeleştirerek): "Ankara, İstanbul, Adana